Pomocy Montessori jest naprawdę wiele. Większość z nich dobieramy indywidualnie, w zgodzie z preferencjami i predyspozycjami dziecka. Jednak jest kilka szczególnych przedmiotów, które mają uniwersalne zastosowanie w edukacji każdego dziecka i warto je mieć w swoim domu. Jednym z nich jest dywanik, który służy do prezentacji materiału na podłodze. Jest wykorzystywany w żłobkach, przedszkolach i szkołach Montessori podczas pracy własnej. Z powodzeniem wykorzystać go można domu. Mogłoby się wydawać, że to banalne akcesorium. Zwykły, mały dywanik w neutralnym, jednolitym kolorze. Jednak jego znaczenie w edukacji dziecka może być naprawdę znaczące. Przyjrzyjmy się, dlaczego tak jest.
Nauka w naturalny dla dziecka sposób
Maria Montessori, twórczyni tej metody edukacyjnej, oparła swoje badania przede wszystkim na obserwacji. Szybko zauważyła, że małe dzieci często wybierają podłogę zamiast krzesła, gdy rysują, czytają lub oddają się innym twórczym czynnościom. Zaczęła szukać przyczyn takiego zachowania, a jej badania dowiodły, że ma to związek z rozwojem fizycznym dziecka.
W placówkach prowadzonych metodą Montessori pozwolono więc dzieciom wybierać pozycję, w jakiej chcą pracować. Mogą one korzystać z klasycznych ławek i krzesełek, które swoim rozmiarem są dopasowane do wzrostu dziecka. Mogą także wybrać dywanik służący do rozłożenia na nim pomocy do pracy. Na nim będą mieścić się wszystkie materiały, którym będzie posługiwać się dziecko w danej chwili. My z powodzeniem korzystamy z dywanika również w domu.
Dzieci uwielbiają ruch
Montessori zauważyła, że dzieci uwielbiają nieustanny ruch i często siedzenie na krześle przez dłuższy czas nie jest dla nich komfortowe. Umożliwienie swobodnego poruszania się w klasie oraz nauki w wybranej przez siebie pozycji – na przykład leżąc na brzuchu na podłodze zapobiega również wadom postawy.
Dywaniki, swoboda wyboru miejsca, czasu pracy, pozycji do nauki to również pochwała dla swobody i wolności wyboru, tak ważnej w metodzie Montessori.
Jaki dywanik wybrać?
Dywanik powinien być wykonany tak, aby można go było zwinąć po zakończonej pracy i odłożyć na swoje miejsce. My korzystamy z tych dywaników <klik> Dywanik rozkładany jest tylko wtedy, gdy dziecko chce go używać. Nie pozostaje on na podłodze. Nauka w “wydzielonej strefie” dywanika uczy porządku i organizacji pracy oraz przestrzeni.
Pracę z dywanikiem zaczynamy od nauki rozwijania i zwijania maty. Już sama ta czynność pozwala dziecku nauczyć się czegoś nowego, wpływa również pozytywnie na rozwój dużej i małej motoryki oraz dbanie o otoczenie.
Dziecko, które od najmłodszych lat będzie pracować przy użyciu dywanika montessoriańskiego, nauczy się szacunku dla swojej indywidualnej przestrzeni oraz przestrzeni innych osób. W przedszkolach Montessori dzieci bardzo poważnie podchodzą do tych granic i z szacunkiem odnoszą się do innych, którzy akurat są zajęte pracą z pomocami na swoim dywaniku. Nie zakłócają koncentracji swoich kolegów i nie wchodzą w ich przestrzeń, jeżeli nie otrzymały na to wyraźnej zgody.
Dzieci szybko zaczynają rozumieć istotę pracy na dywanikach i z powodzeniem korzystają z nich podczas codziennej nauki.
Kolejność organizowania pracy na dywaniku.
Kolejną ważną zasadą jest kolejność organizowania pracy na dywaniku. Dziecko powinno najpierw pójść po matę, położyć ją w wybranym przez siebie miejscu i rozwinąć. Później może iść po materiały, które chce w danej chwili wykorzystywać do nauki. Jeżeli dziecko chce przenieść dywanik i materiały jednocześnie, nauczyciel lub rodzic obserwujący dziecko powinien mu przypomnieć o tej kolejności i odłożyć materiały na miejsce dla nich przeznaczone. Dopiero po rozłożeniu dywanika dziecko udaje się do miejsca, z którego może zabrać swoje materiały.
Jeżeli dziecko musi wyjść do toalety może z powodzeniem zostawić swoje materiały na dywaniku i po powrocie zastanie je w takiej samej konfiguracji. To bardzo ważne, gdyż będzie miało ono poczucie, że kontynuuje zaczętą wcześniej pracę. Po zakończeniu nauki musi ono jednak odnieść materiały, zwinąć dywanik i odłożyć go na swoje miejsce. Najczęściej jest do kosz, w której znajdują się zwinięte maty.
Dywanik Montessori to wspaniałe narzędzie do nauki wyznaczania własnych, dziecięcych granic i przestrzeni, poszanowania swojego miejsca pracy. To niezwykle prosty przedmiot, dzięki któremu zadbamy o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka oraz nauczymy go wielu wartości i umiejętności przydatnych w dorosłym życiu. W przedszkolach Montessori dywaniki to standard, jeżeli chodzi o organizację przestrzeni. Warto wprowadzić je do swojego domu, gdyż niosą one ogrom korzyści dla naszych pociech.