Dziś trochę o matematyce. Dlaczego? Bo moje dzieci z dnia na dzień zaskakują mnie wyborem coraz to trudniejszych materiałów z zakresu edukacji matematycznej. Zauważam w nich ogromną fazę sensytywną na poznawanie cyfr, przeliczanie oraz działania na wielkich liczbach. Poprzez różnorodność i atrakcyjność materiałów dzieci mogą wybierać z półki to, co je interesuje. Jako mama i edukator uwielbiam montessoriańską matematykę!
Maria Montessori mówiła o tym, że ludzki umysł jest z natury matematyczny i każde dziecko ma potencjał, aby go rozwijać.
Przygotowanie umysłu
W pedagogice Montessori już pierwsze pomoce z życia codziennego wprowadzają dziecko w świat matematyczny. Podczas pracy z materiałem małe dzieci szacują, kalkulują i wykonują działania w logicznym porządku. Nalewając wodę z dzbanka do mniejszego naczynia dziecko musi ocenić ile cieczy zmieści się w nim, natomiast przesypując z dzbanka do dzbanka rozwijają swoją koncentrację, która jest niezbędna do wykonania późniejszych działań matematycznych.
Pomoce z życia praktycznego rozwijają małą motorykę i chwyt pęsetowy, który jest potrzebny do prawidłowego trzymania narzędzia piśmienniczego. Ta umiejętność jest niezwykle pomocna przy okazji zapisu cyfr oraz wykonywaniu bardziej skomplikowanych działań przy, których umiejętność pisania jest niezbędna. Nasze must have to wycinanie i dziurkowanie. Kalina uwielbia te pomoce, mamy je na naszej domowej półce. Ignaś mając ok 4 lata chętnie wybierał te pomoce.
Wprowadzenie do matematyki
Pracując z pomocami z działu sensorycznego dzieci porządkują przedmioty ze względu na kształt, kolor, wagę czy temperaturę. Układają pomoce według gradacji: od największego elementu do najmniejszego. W sposób pośredni przygotowują się nie tylko do kształtowania pojęć matematycznych, ale też m.in. do nauki pisania i czytania. Materiał sensoryczny oprócz manipulacji nim uczy dzieci odpowiedniego języka związanego z określaniem wartości. Wprowadzamy słownictwo, które określa nam rozmiar (mały, mniejszy, najmniejszy; duży, większy, największy), kształt (nazwy brył i figur geometrycznych), wagę (lekki, lżejszy, najlżejszy; ciężki, cięższy, najcięższy) i wiele innych wartości, które są niezwykle ważne w rozwoju matematycznego myślenia.
Liczby od 1 do 10
U mojej czteroletniej Kaliny zauważam zainteresowanie dużymi liczbami, przeliczaniem i zapisem cyfr. Swoją edukację matematyczną rozpoczęła dużo wcześniej od pracy z belkami matematycznymi. To materiał, który podzielony jest na czerwono-niebieskie odcinki. Składa się z dziesięciu elementów, dzięki którym dziecko może nauczyć się wartości każdej z osobna. Bardzo często dzieci potrafią przeliczać w zakresie 1-10, odśpiewując przy tym piosenkę albo recytując wierszyk. To nic innego jak pamięciowe opanowanie wyliczanki. Belki pokazują dziecku ile to jest “jeden” i ile to “dziesięć”. Dają możliwość sensorycznego poczucia wartość każdej z liczb.
Następnie wprowadziłam szorstkie cyfry. Materiał zrobiłam samodzielnie z szablonów (możesz pobrać go tutaj <klik> ). Wydrukowałam je i zalaminowałam. Powierzchnię cyfry pokryłam dziurkami, które były wypukłe na stronie symbolu. Dzięki temu Kalina mogła sensorycznie wodzić palcem po cyfrze. Oryginalny materiał zrobiony jest przy użyciu papieru ściernego. Tabliczka jest gładka a symbol pokryty jest szorstką warstwą.
Nauka cyfr w systemie Montessori odbywa się z wykorzystaniem trzech zmysłów: zmysłu dotyku, słuchu i wzroku. To rewelacyjny materiał, który w bardzo prosty sposób wprowadza dzieci do nauki.
Liczby parzyste i nieparzyste
Ogromnym odkryciem była dla mnie pomoc, która nazywa się cyfry i żetony. To zestaw składający się z tabliczek z symbolami od 1 do 10 oraz 55 czerwonych żetonów. Aby dziecko mogło z nią pracować potrzebuje znajomości cyfr oraz posiadać umiejętność przeliczania w zakresie dziesięciu.
To jedna z ulubionych pomocy moich dzieci. Polega na ułożeniu po kolei tabliczek i dopasowaniu odpowiedniej ilości żetonów do wartości. Zobaczcie na zdjęciu poniżej. Bardzo ważnym jest zachowanie kompletności ilości żetonów. Materiał ten posiada wbudowaną tzw kontrolę błędu, która pozwala na samokontrolę dziecka. Nie jest potrzebny dorosły, aby wskazywać błędy. Ilość żetonów przy ostatniej tabliczce pozwoli mu zweryfikować poprawność zadania.
Polecam stworzyć ten materiał samodzielnie. Możesz użyć różnych elementów do przeliczania: guzików, kamyczków, szyszek, koralików czy kasztanów. Ważne, żeby wszystkie użyte elementy były takim samym rodzajem. W naszym sklepie znajdziesz również szablin <klik> Jeżeli chcesz poznać metodykę pracy z pomocami obejrzyj nasz webinar: Matematyka w metodzie Montessori dla najmłodszych <klik>
Nauka zapisu cyfr
W edukacji językowej posiadamy materiały, które ćwiczą rękę dziecka. Pozwalają mu na doskonalenie swoich ruchów oraz ćwiczenie precyzji i koordynacji. Naukę pisania rozpoczynamy od doskonalenia chwytu pęsetowego. Do zapisu cyfr może nam posłużyć taca z kaszą. Kalina uwielbiała wodzić paluszkiem po szorstkiej cyfrze a następnie przenosić wzór na tacę z kaszą. Materiał pozwala na wielokrotność powtórzeń i jest bardzo prosty do stworzenia samodzielnie.
Następnie przechodzimy do zapisu cyfr na czystej tablicy. Dziecko trzymając kredę kreśli symbole na tablicy. Nasze tablice są większego rozmiaru, tak aby zmieściły się na stoliku. Dziecko zapisuje cyfry siedząc w pozycji wyprostowanej. Pokażmy mu również jak wyciskać gąbkę i zmazywać stworzone wzory. To bardzo ważna umiejętność, której musimy nauczyć.
Kolejnym etapem będzie przejście z tablicy na kartkę. Doskonale sprawdzą się do tego szablony, które możesz pobrać tutaj (i możemy tu dac jakies wzory cyfr takie z konwencji albo czysta kartkę w kratkę). Na kartce piszemy ołówkiem. Jeśli dziecko nie potrafi prawidłowo trzymać narzędzia piśmienniczego, wróć do tablicy i spróbuj za jakiś czas.
Kolorowe koraliki
Bardzo angażująca dla moich dzieci stała się praca z kolorowymi perłami. Wykorzystaliśmy do pracy z tą pomocą szablony <klik> dzieci przeliczały koraliki oraz wykorzystywały je do prostych działań matematycznych. Kolorowe perły są wszechstronną pomocą, która ma swoje zastosowanie w innych, bardziej skomplikowanych materiałach. Jest używana również w edukacji wczesnoszkolnej.
Dzieci na etapie przedszkolnym uczą się wartości każdego łańcucha. Pamięciowo opanowują kolorystykę oraz zapamiętują przy tym ich wartość. Wykorzystują je do nauki nastek razem z tablicą Seguina. Pokazują również w jaki sposób dopełniać łańcuchem do wartości dziesięciu. Polecam różnorodne karty pracy do tego materiału.
To kilka propozycji na wykorzystanie materiału Montessori w nauce matematyki najmłodszych. Pozwala on dzieciom na swobodną manipulację nim oraz możliwość samokontroli. Dzięki atrakcyjnemu wyglądowi i prostocie jesteśmy w stanie stworzyć go samodzielnie w domu. Potrzeba tylko chęci a sami zobaczycie efekty Waszej pracy. Powodzenia!